Сабақтың тақырыбы: Орталық Қазақстанның шаруашылық географиясы
Сабақтың мақсаты:
Ò Орталық Қазақстанның өнеркәсібі мен ауыл шаруашылығы, көлік географиясы, ауданның маманданған салалары туралы білім беру.
Ò Оқушылардың атласпен, кескін картамен жұмыс жасау шеберлігін, кесте, сызба-нұсқамен жұмыс істеу қабілетін, оқу еңбегіне қажетті біліктіліктерін және дағдыларын дамыту.
Ò Тақырып мазмұнындағы ақпаратты зерделеу арқылы оқушылардың елжандылық, патриоттық сезімдерін ояту, еліміздің экономикасын дамытуға өз үлестерін қосуға баулу, табиғатты аялауға экологиялық сауаттылығын арттыру.
Сабақтың көрнекіліктері: Қазақстанның экономикалық және физикалық картасы, атлас, кескін карта, тау жыныстарының топтамасы, атлас, интерактивті тақта.
Оқытудың әдіс-тәсілдері: Баяндау, оқыта үйрету ойыны, проблемалық ой тудыру, карта, кестелермен жұмыс, топтық, ұжымдық оқыту.
Сабақтың барысы
- I. Ұйымдастыру.
Ұжымдық жұмыс тапсырмаларын үлестіру, түсіндіру, оқушыларды топқа бөлу.
- II. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі
1-Кезең. «Жұмбақ»
1. Қазақстан территориясын 5 экономикалық ауданға бөлген кім?
2. Орталық Қазақстан қандай экономикалық аудандармен шектеседі?
3. Орталық Қазақстан қандай табиғат ресурстарға бай және қандай ресурстар жеткіліксіз?
4. Аудан халқының саны, халқының орналасу тығыздығы.
2-кезең. Экономикалық ұғым мен терминдер туралы білімін тексеру.
Ò Экономикалық аудан деген не?
Ò Маманданған сала
Ò Қызмет көрсету саласы
Ò Аумақтық еңбек бөлінісі деген не?
3-кезең. Картадан кен орындарын картадан көрсету:
4-кезең. Қазақстанның облыс орталықтарын тап.
Үй тапсырмасын бекіту. Географиялық диктант.
Ò Қара металлургияның шикізаты — _________________ .
Ò Қарағанды көмір алабының қоры — ________________.
Ò Қазақстан дүние жүзінде __________________ I орын алады.
Ò Қарағанды көмірі _______________ әдіспен алынады.
Ò Орталық Қазақстан аумағы — ______________.
Ò Орталық Қазақстан халқының саны — ____________.
Ò Қарағанды көмір қабатының қалыңдығы — ______________.
Ò Мыс кенінің мол қорын ____________________ ашты.
Ò Қара металлургияға қажетті шикізаттың бірі — ____________.
Ò Қарағанды көмір кенін _____________________ саласында пайдаланады.
- III. Жаңа сабақ: . «Орталық Қазақстанның шаруашылық географиясы.»
Ò Орталық Қазақстанның мамандану салалары
Ò Аудандағы қосымша салалар
Ò Ауыр өнеркәсіп салаларының кешенін толықтырушы кәсіпорындар.
Ò Ауыл шаруашылығы
Ò Көлік кешені
Ò Экологиялық проблемалары
«Ой қозғау»
Кен айтады ел мен жұрттың өлшемін,
Кенде жатыр күш-қуат пен мол сенім.
Кенің бар ма?
Жоқ болса егер жарлысың,
Кенің болса, келешегің зор сенің.
Алтын жұғып шауып өткен тұяққа,
Кен кернейді о жақты да, бұ жақты.
Менделеев кестесін қазақтың
Даласына қарап сызған сияқты….
(Т. Есімжанов)
Орталық Қазақстанның шаруашылық салаларының дамуына үлесін қосқан ауданның негізгі кәсіпорны – көмір өнеркәсібі.
Қарағанды көмір алабы Қазақстанның маңызды отын базасы болып табылады.
Қарағанды көмірі шахталық әдіспен алынады. Онда 60 шахта, 2 ірі көмір алабы ашық әдіспен жұмыс істейді. Қазір 37% тас көмір және 100% кокстелген көмір өндіріледі.
Ауданның энергетикасы жергілікті көмірге негізделген. Көмірді пайдаланатын ірі ЖЭС-тары Абай, Қарағанды, Теміртау қалаларында. Өнеркәсіп салаларының дамуына байланысты Екібастұз – Қарағанды электр желісі тартылған.
Республикадағы ірі металлургия кәсіпорындарына Қарағанды металлургия комбинаты, Теміртау шойын және қара металлургия комбинаттары жатады.
Орталық Қазақстанның өнеркәсіп салаларының байланысы (кестемен көрсету).
IV. Сабақты бекіту. «Кім жылдам?»
1. Қазақстаннан шыққан тұңғыш металлург.
2. Орталық Қазақстанда сирек кездесетін металлдар.
3. Орталық Қазақстанның ірі қалалары.
4. Қазақстанда ғылыми-техникалық прогресінде жетекші рөл атқаратын сала.
5. Қарағанды металлургия комбинатын басқарады.
6. Орталық Қазақстандағы қара металлургияның даму себептері.
7. Республикадағы ірі агломерация.
8. Мыс өнеркәсібінің ірі комбинаттары.
9. Орталық Қазақстанда балық зауыты орналасқан қала.
10. Орталық Қазақстанда мыс кені мол орын ашқан тұңғыш академик.
11. Көмір өндіру, металл қорытумен айналысатын ауыр өнеркәсіп саласы.
12. Темірдің ірі кен орындарының шоғырланған аймақтары.
13. Орталық Қазақстанда полиметалл өнеркәсіп орталығы.
Семантикалық карта.
|
Кен орындары |
Тас көмір |
Темір |
Марганец |
Мыс |
Полиметалл |
|
Жезқазған |
|||||
|
Қаражал |
|||||
|
Қоңырат |
|||||
|
Жезді |
|||||
|
Қарағанды |
|||||
|
Кентөбе |
|||||
|
Саяқ |
|||||
|
Жәйрем |
|||||
|
Балбырауын |
|||||
|
Қызылеспе |
Кен орындарын шартты белгілермен сәйкестендіру.
Қоңырат
Қарағанды
Абай
Ақшатау
Саяқ
Жезқазған
Балқаш
Жәйрем
Қаражал
Жезді
Жоғ. Қайрақты
Қызылеспе
- V. Бағалау.
VI. Үйге тапсырма §21 оқып келу, кескін картаға Орталық Қазақстанды түсіру.